نژاد شیتزو یکی از محبوب‌ترین سگ‌های خانگی در جهان است که به‌واسطه ظاهر خاص، اخلاق دوستانه و ویژگی‌های منحصر به فردش مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله جامع، به تاریخچه، ویژگی‌های ظاهری، اخلاق، نیازهای مراقبتی و مشکلات سلامتی این نژاد پرداخته می‌شود.
تاریخچه و منشأ نژاد شیتزو
شیتزو اصالتاً از تبت سرچشمه می‌گیرد و باور بر این است که نتیجه آمیزش بین نژادهای پکینز و لاهسا آپسو است. این سگ‌ها به‌عنوان حیوانات همراه برای راهبان تبتی و خانواده‌های سلطنتی چینی دربار سلسله مینگ نگهداری می‌شدند. ظاهر باشکوه و رفتار آرام آن‌ها باعث محبوبیت بین اشراف چین شد، تا جایی که قرن‌ها جزء دارایی‌های سلطنتی به شمار می‌رفتند.
ویژگی‌های ظاهری Shih Tzu
شیتزو یک سگ کوچک با قد ۲۰ تا ۲۸ سانتی‌متر و وزنی حدود ۴ تا ۷.۵ کیلوگرم است. این نژاد دارای سر گرد، چشم‌های سیاه بزرگ و پوزه کوتاه است که باعث ایجاد اصطلاح براکی‌سفالیک (صورت صاف و فشرده) شده است. گوش‌ها و دم با موهای بلند پوشیده شده‌اند و اغلب دم به‌شکل حلقه‌ای روی پشت قرار می‌گیرد. پوست بدن از دو لایه مو تشکیل شده که می‌تواند به رنگ‌های مختلفی باشد؛ شایع‌ترین رنگ‌ها سفید با نقاط خاکستری یا طلایی است.
ویژگی‌های فیزیکی شیتزو
- صورت کوتاه و مسطح با چهره‌ای گرد
- گوش‌های بلند و آویزان
- قد ۲۰ تا ۲۸ سانتی‌متر
- وزن ۴ تا ۷.۵ کیلوگرم
- در انواع رنگ‌ها
- عمر متوسط ۱۰ تا ۱۶ سال
- موهای دولایه
- دم شیتزو به شکل کمان بالا می‌رود و معمولاً به سمت بدنش حلقه می‌زند
خصوصیات اخلاقی و شخصیت سگ نژاد شیتزو
شیتزوها سگ‌هایی اجتماعی، شاداب، و بسیار مهربان هستند که رابطه نزدیکی با اعضای خانواده دارند و دوست دارند همیشه در کنار آن‌ها باشند. این سگ‌ها رفتار تهاجمی ندارند و معمولاً با کودکان و سایر حیوانات خانگی ارتباط خوبی برقرار می‌کنند. با وجود جثه کوچک، شخصیت قوی و اعتمادبه‌نفس دارند و به عنوان همراه‌های عالی در محیط‌های خانگی شناخته می‌شوند.
آموزش و رفتارپذیری Shih Tzu
شیتزوها باهوش هستند و آموزش‌پذیری خوبی دارند اما ممکن است گاهی سرسخت باشند. برای آموزش موفق، باید از تقویت مثبت و روش‌های ملایم استفاده شود. آموزش اجتماعی کردن از سنین پایین باعث کاهش اضطراب و افزایش اعتمادبه‌نفس می‌شود. شیتزو نسبت به تنهایی حساس است و در صورت غیبت طولانی صاحبش ممکن است دچار اضطراب جدایی شود که نتیجتاً رفتارهایی مثل جویدن وسایل یا بی‌اختیاری ادرار و مدفوع بروز پیدا کند.
مشکلات سلامتی رایج نژاد شیتزو
سگ شیتزو به دلیل ژنتیک، ساختمان بدنی و برخی ویژگی‌های خاص، مستعد ابتلا به چندین مشکل پزشکی رایج است. در ادامه، شایع‌ترین مشکلات پزشکی شیتزو و راهکارهای پیشگیری هرکدام ذکر شده است.
بیماری‌های دهان و دندان
شیتزوها به دلیل دهان کوچک و شلوغ، مستعد تجمع جرم، پلاک و بیماری‌های لثه مانند پریودنتال هستند. پیشگیری: مسواک‌زدن روزانه یا حداقل سه بار در هفته، استفاده از خوراکی‌های مخصوص دندان و جرم‌گیری دوره‌ای توسط دامپزشک ضروری است.
مشکلات چشمی
به علت چشم‌های برجسته و پلک‌های خاص، شیتزو دچار زخم قرنیه، خشکی چشم، آب مروارید و التهابات چشمی می‌شود. یشگیری: تمیز نگه‌داشتن زیر چشم به طور روزانه، کوتاه نگه‌داشتن موی اطراف چشم، چکاپ‌های دوره‌ای دامپزشکی و رسیدگی به هرگونه قرمزی یا ترشح غیرعادی توصیه می‌شود.
عفونت گوش
گوش‌های افتاده و پرمو محیطی مرطوب ایجاد می‌کند که عامل رشد باکتری‌ها و مخمرهاست. پیشگیری: تمیز کردن گوش‌ها هر هفته با محلول مناسب، خشک‌کردن کامل گوش بعد از استحمام و کوتاه کردن موی داخل گوش الزامی است.
بیماری‌های پوستی
شامل آلرژی، التهاب پوستی، ریزش مو، کک و کنه به‌خصوص در سنین میانسالی است. پیشگیری: شانه‌زدن روزانه موها، حمام منظم با شامپوی مخصوص، بررسی مرتب پوست و مو، استفاده از داروهای ضد کک و کنه به صورت ماهانه پیشنهاد می‌شود.
مشکلات اسکلتی-عضلانی و دیسک کمر (IVDD)
شیتزوها به دلیل اندام کوتاه و استخوان‌بندی خاص، مستعد مشکلاتی مانند دیسک کمر، درد مفاصل و دیسپلازی لگن هستند. پیشگیری: پرهیز از اضافه‌وزن، ورزش سبک و منظم، پرهیز از پریدن یا پله و چکاپ‌های ارتوپدی حیاتی است.
سندروم براکی‌سفالیک (مشکلات تنفسی)
به دلیل پوزه کوتاه، دچار مشکل در تنفس، خرخر و تحمل پایین دما و گرما می‌شوند. پیشگیری: جلوگیری از گرمای شدید، چاقی و استرس، پیاده‌روی در ساعات خنک‌تر و مراجعه سریع به دامپزشک در مواقع تنفس دشوار ضروری است.
بیماری‌های ارثی کلیه و مثانه (سنگ و نارسایی)
شیتزو استعداد بالایی در تشکیل سنگ‌های ادراری و برخی بیماری‌های ارثی کلیه دارد. پیشگیری: آب تازه همیشه در دسترس، تغذیه مناسب، چکاپ کلیوی دوره‌ای و درمان سریع هرگونه علائم ادراری بسیار مهم است.
کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)
این اختلال معمولاً منجر به چاقی، کسالت، ریزش مو و مشکلات پوستی در شیتزو می‌شود. پیشگیری: کنترل وزن، آزمایش خون دوره‌ای و درمان دارویی به دستور دامپزشک.
مشکلات شایع دیگر و پیشگیری کلی
عفونت و التهاب مقعد، مشکلات کبدی (شانت کبدی)، تومورهای دهانی و حساسیت به داروها از دیگر موارد رایج هستند.
نیازهای مراقبتی و نگهداری Shih Tzu
پیشنهادهای مراقبتی شیتزو:
- برس کشیدن روزانه موها برای جلوگیری از گره‌خوردگی و حفظ وضعیت سالم پوست و مو.
- استحمام هر سه تا چهار هفته.
- مسواک زدن دندان‌ها حداقل سه بار در هفته برای جلوگیری از مشکلات دهان و دندان.
- تمیز کردن گوش‌ها به صورت هفتگی برای پیشگیری از عفونت.
- کوتاه‌کردن ناخن هر سه یا چهار هفته.
- شیتزوها برای زندگی در آپارتمان و محیط بسته کاملاً مناسبند و ورزش روزانه شامل پیاده‌روی کوتاه و بازی در خانه نیاز دارند.
- تغذیه متعادل و با کیفیت متناسب با سن و وزن شیتزو بسیار مهم است
- آب آشامیدنی همیشه باید در دسترس باشد و دادن خوراکی‌های انسانی به این نژاد توصیه نمی‌شود.
نتیجه‌گیری
شیتزو یک سگ دوست‌داشتنی، اجتماعی و مناسب برای خانواده‌هاست که به مراقبت ویژه‌ای نیاز دارد. مراقبت صحیح و آموزش مناسب باعث می‌شود این سگ سال‌ها در کنار خانواده، زندگی سالم و شادی داشته باشد. نژاد شیتزو با داشتن شخصیت جذاب، زیبایی ظاهری و منش سلطنتی، انتخابی عالی برای دوستداران سگ‌های خانگی است.
